Κιρσοκήλη.Με τον όρο αυτό περιγράφουμε τη διαταραχή στο φλεβικό δίκτυο του όρχεος, κατά την οποία παρατηρείται λίμναση του αίματος στις φλέβες του, οι οποίες διογκώνονται, αποκτούν κιρσοειδή διαμόρφωση και συχνά είναι ψηλαφητές ή ακόμη και ορατές από το δέρμα του οσχέου. Αποτελεί λοιπόν μια κατασκευαστική διαταραχή των φλεβών που εμφανίζεται στο 15-20% του συνόλου των ανδρών και στο 35% των ανδρών με υπογονιμότητα.
Εντοπίζεται συνηθέστερα στον αριστερό όρχι, σπανίως αμφοτερόπλευρα, ενώ η εντόπιση δεξιά απαιτεί πιο εξειδικευμένο έλεγχο. Μπορεί να προκαλεί αίσθημα βάρους, τραβήγματος ή σπανιότερα πόνου προς τον σύστοιχο όρχι ενώ έχει ενοχοποιηθεί για διαταραχές του σπέρματος, που συνδυάζονται με προβλήματα γονιμότητας. Ένας στους δύο άντρες με κιρσοκήλη έχουν διαταραχές στο σπερμοδιάγραμμα, στην εξέταση, δηλαδή που εκφράζει τον αριθμό, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, η κιρσοκήλη συνδυάζεται με διαταραχές της ανάπτυξης του εφηβικού όρχεως και μπορεί να οδηγήσει σε ατροφία του.
Διάφοροι μηχανισμοί έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση των βλαβών που προκαλεί η κιρσοκήλη στο σπέρμα, όπως η τοπική αύξηση της θερμοκρασίας του όρχεως λόγω λίμνασης του αίματος, η παλινδρόμηση τοξικών ουσιών για τη σπερματογένεση από το νεφρό και η ενεργοποίηση ανοσοβιολογικών μηχανισμών που επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή και ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και στον φυσιολογικό όρχι. Η λογική της θεραπείας της κιρσοκήλης είναι ότι με την κατάργηση της φλέβας που δεν λειτουργεί σωστά οι παράγοντες αυτοί εκλείπουν.
Η διάγνωση της παθήσεως αυτής τίθεται κατ΄αρχάς με την κλινική εξέταση του όρχεως, όπου ψηλαφώνται οι διατεταμένες φλέβες που συχνά μπορεί με τη βαθειά ανάσα να ‘φουσκώνουν’ περισσότερο.Η επιβεβαίωση γίνεται με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου Doppler, όπου γίνονται ορατές οι φλέβες αυτές, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί, δημιουργώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως. Ακολουθεί το σπερμοδιάγραμμα, που αναδυκνύει τον αριθμό, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, αποτελώντας έτσι ένα δείκτη γονιμότητας του.
Η θεραπεία της κιρσοκήλης γίνεται χειρουργικά, με την απολίνωση των φλεβών που ανεπαρκούν. Ο ασθενής επιστρέφει στις δραστηριότητές του από την επόμενη ημέρα. Η διόρθωση της κιρσοκήλης εξασφαλίζει τη διατήρηση της ποιότητας του σπέρματος ή τη βελτίωσή του όταν υπάρχουν διαταραχές οφειλόμενες στην κιρσοκήλη σε ποσοστό 70%, που φαίνεται στο σπερμοδιάγραμμα τρείς με τέσσερις μήνες μετά την επέμβαση.
